Khám phá địa điểm du lịch Quảng Bình: hang Tám Cô huyền thoại

Giới thiệu về hang Tám Cô

Hang Tám Cô là di tích lịch sử biểu trưng cho sự hi sinh anh dũng của 8 thanh niên xung phong, gồm 4 nam và 4 nữ trong thời kỳ kháng chiến chống Mỹ. Bởi vậy mà nơi đây cũng được gọi là hang 8 thanh niên xung phong  - một trong những điểm đến tâm linh nhiều người viếng thăm khi đến du lịch Quảng Bình.

Hang Tám Cô nằm trên con đường 20 Quyết Thắng, nay là Đường tỉnh 562, thuộc xã Tân Trạch, huyện Bố Trạch, tỉnh Quảng Bình.

Đường 20 Quyết Thắng dài 125km, kéo dài từ Phong Nha - Quảng Bình đi Aky, Ta Lê đến Phulanhich (tỉnh Khammuane, Lào), là con đường huyết mạch, đóng vai trò vô cùng quan trọng trong công tác vận tải, chi viện các nhu yếu phẩm thiết yếu cho chiến trường miền Nam thời kỳ kháng chiến chống Mỹ. Nhận thức được tầm quan trọng của đường 20 Quyết Thắng, đế quốc Mỹ ngày đêm ra sức dội bom đánh phá nhằm ngăn cản mọi tiếp tế và chi viện từ miền Bắc vào miền Nam.

Hang Tám Cô là biểu tượng của sự hi sinh bi thương mà anh dũng của 8 thanh niên xung phong trong thời kỳ chống Mỹ (nguồn: Phong Nha - Kẻ Bàng)

Câu chuyện lịch sử về hang Tám Cô

Trong chiến dịch vận chuyển mùa khô 1970–1971, nhằm đảm bảo giao thông huyết mạch trên tuyến đường Trường Sơn - nơi miền Bắc chi viện cho chiến trường miền Nam, Bộ Tư lệnh Đoàn 559 quyết định tăng cường lực lượng thanh niên xung phong túc trực hỗ trợ tại tuyến đường này.

Thực hiện chỉ thị đó, từ ngày 20/06/1971, tám thanh niên xung phong thuộc quân khu 4, Đại đội 217, quê ở huyện Hoằng Hóa, tỉnh Thanh Hóa được bổ sung vào Đội Thanh niên xung phong 25, Ban xây dựng 67. Nhiệm vụ của họ là ngày đêm túc trực bên tuyến đường huyết mạch, phá bom, thông tuyến cho hàng chục ngàn xe pháo và bộ đội thẳng tiến vào miền Nam ruột thịt.

Ngày 14/11/1972, Đại đội Thanh niên xung phong 217 nhận lệnh khẩn cấp từ Bộ Tư lệnh Đoàn 559: cấp tốc giải tỏa giao thông để đoàn xe quân sự gồm 150 chiếc chở vũ khí và hàng hóa vượt qua tuyến đường 20 Quyết Thắng, hỗ trợ cho chiến trường miền Nam đang trong giai đoạn căng thẳng.

Trước áp lực quân sự khi để thua một số trận đánh tại chiến trường miền Nam, không quân Hoa Kỳ liên tục dội bom xuống đường 20 Quyết Thắng nhằm triệt phá tuyến hành lang vận chuyển, biến nơi đây thành một chiến trường ác liệt. 

Giữa chiến trường đổ lửa, các thanh niên xung phong vẫn liên tục lao ra sửa chữa mặt đường sau mỗi đợt oanh tạc và nhanh chóng rút vào hầm trú ẩn khi có báo động.

Chiều ngày 14/11/1972, khi nhiệm vụ thông tuyến giao thông gần hoàn tất, địch lại bất ngờ rải bom xuống tuyến đường chi viện. Trong khi những người khác kịp thời chạy về hầm trú ẩn, thì có tám thanh niên xung phong chỉ kịp chạy vào một hang đá lớn gần đó để ẩn nấp.

Sau khi máy bay rút đi, các thanh niên xung phong trở lại mặt đường để thực hiện nhiệm vụ. Ngay sau đó, họ nhanh chóng phát hiện cửa hang nơi các đồng đội đang trú ẩn đã bị một tảng đá khổng lồ lấp kín, nhốt chặt tám người bên trong. 

Nhận thấy tình huống cấp bách, chỉ huy Đội Thanh niên xung phong 25 và Binh trạm 14 lập tức triển khai mọi biện pháp để giải cứu đồng đội. Có người đề xuất dùng mìn cho nổ hòn đá lấp kín cửa hang, song ngay lập tức bị bác bỏ vì lo ngại sức ép có thể gây nguy hiểm cho những người bên trong. Phương án khả thi nhất là dùng xe xích móc cáp để kéo tảng đá ra, song do điều kiện kỹ thuật còn thô sơ và tình hình chiến tranh khắc nghiệt, nỗ lực cứu hộ này cũng không thể thực hiện.

Hàng ngày, lực lượng cứu hộ ở bên ngoài nấu cháo loãng, xay nhuyễn lương khô, dùng ống tuy-ô luồn qua kẽ hở nơi cửa hang để đưa thức ăn và nước uống vào bên trong cho đồng đội. Ngày đầu tiên, khi ống được đưa vào khoảng 5-6 mét trong hang, lực lượng cứu hộ nhận thấy dấu hiệu của sự sống khi ống tuy-ô chuyển động, cùng những tiếng kêu cứu yếu ớt phát ra từ bên trong.

Trước những tín hiệu tích cực đó, suốt nhiều ngày sau, đội cứu hộ tiếp tục vật lộn với tảng đá lớn, hi vọng có thể cứu sống các đồng đội bị mắc kẹt bên trong, song tình hình vẫn không xoay chuyển.

Mãi đến ngày thứ 9, bên ngoài không còn nhận được bất kì tín hiệu nào từ 8 thanh niên xung phong mắc kẹt ở bên trong. Tám con người ấy đã anh dũng hy sinh trong khi làm nhiệm vụ chiến đấu giành độc lập cho Tổ quốc, để lại nỗi tiếc thương sâu sắc cho đồng đội và người dân Việt Nam.

Bia tưởng niệm khắc tên 8 thanh niên xung phong đã anh dũng hi sinh (nguồn: Phong Nha - Kẻ Bàng)

Ý nghĩa tên gọi "hang Tám Cô"

Hẳn nhiều người sẽ thắc mắc, rằng tại sao tám thanh niên xung phong hy sinh khi trú ẩn trong hang gồm 4 nam và 4 nữ, nhưng tên hang lại được đặt là Tám Cô?

Sở dĩ, tên gọi này đã xuất hiện từ trước năm 1972, khi bên cạnh hang động nơi tám thanh niên xung phong hy sinh là một trạm giao liên có tám người tiếp quản. Họ là những cô gái vui vẻ, hiền lành, được người dân trong vùng vô cùng yêu quý nên đặt luôn tên cho hang động này là hang Tám Cô.

Sau sự hy sinh anh dũng của 8 thanh niên xung phong tại hang Tám Cô, Trung ương Đoàn đã quyết định truy tặng danh hiệu liệt sĩ cho 8 anh hùng, ghi nhận sự cống hiến to lớn của họ cho Tổ quốc.

Năm 2010, Chủ tịch Nước Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam đã truy tặng danh hiệu Anh hùng Lực lượng Vũ trang Nhân dân cho tập thể 8 liệt sĩ thanh niên xung phong Hang Tám Cô, khẳng định sự ghi nhận của Đảng và Nhà nước đối với những cống hiến bất diệt của họ.

Công lao của 8 thanh niên xung phong đời đời được nhớ ơn và tưởng niệm (nguồn: Báo Lao Động)

Ngày nay, hang Tám Cô trở thành một điểm đến tâm linh nổi tiếng, được nhiều người viếng thăm bày tỏ lòng tri ân mỗi khi có dịp đến du lịch Quảng Bình.